Mustafa Kemal Atatürk'ün 15-20 Ekim 1927 tarihlerinde Cumhuriyet Halk Fırkası'nın İkinci Büyük Kurultayında okuduğu tarihi eser
Türkiye tarihinin 1919-1927 yılları arasındaki 9 yıllık sürecinde, özellikle Millî Mücadele'de yaşanan olayları anlatan önemli tarihî kaynak
PDF yükleniyor... Lütfen bekleyin
Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş öyküsü
Nutuk, Mustafa Kemal Atatürk'ün 3 aylık bir süre içinde tamamladığı ve 15-20 Ekim 1927 tarihlerinde Cumhuriyet Halk Fırkası'nın İkinci Büyük Kurultayında kürsüden okuduğu eserdir. Eser, Türkiye tarihinin 1919-1927 yılları arasındaki 9 yıllık bir sürecinde, özellikle Millî Mücadele'de yaşanan olayları anlatan önemli tarihî bir kaynaktır ve Türkiye'nin bu dönemle ilgili en temel resmî tarih kaynağı olma niteliğindedir.
"Efendiler, bu beyânâtımla, millî hayatı hitam bulmuş farzedilen büyük bir milletin, istiklâlini nasıl kazandığını ve ilim ve fennin en son esaslarına müstenid, millî ve asri bir devleti nasıl kurduğunu ifadeye çalıştım."
- Mustafa Kemal AtatürkNutuk, Mustafa Kemal Atatürk tarafından 1927 yılı başlarında Ankara'da hazırlanmaya başlandı. Eserin büyük kısmı Çankaya Köşkü'nde tamamlandıktan sonra İstanbul'da son düzenlemeler yapılıp eser tamamlandı. Eser yazılması sırasında Atatürk tarafından çok büyük çaba sarf edilmiş ve bazen 35 saate varan çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Eserin bir kısmı bizzat Atatürk tarafından yazılırken bir kısmı ise Atatürk tarafından dikte edilip katipler tarafından yazıya geçirildi.
Nutuk, Atatürk'ün 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıkışıyla başlar ve Millî Mücadele ile Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş aşamalarını anlatır. Yaklaşık 9 yıllık bir süreci anlatan eser; Kuvâ-yi Milliye Dönemi (1918-1920), Büyük Millet Meclisi Dönemi (1920-1923) ve Cumhuriyet Dönemi (1923-1927) olmak üzere üç aşamaya ayrılabilir.
Nutuk'un içeriği ana hatlarıyla şu şekildedir:
Nutuk, 15-20 Ekim 1927 tarihlerinde Ulus'taki Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurul Salonunda gerçekleşen ve yerli ve yabancı basın mensuplarının da katıldığı Cumhuriyet Halk Fırkası'nın İkinci Büyük Kurultayı'nda, altı gün boyunca ve toplamda 36 saat 33 dakikada okunmuştur. Metin, öğleden önce ve öğleden sonra olmak üzere her gün iki toplantıda okunmuştur. Nutuk'un sunumu 20 Ekim 1927 günü saat 21.00'de son bulmuştur.
Atatürk Nutuk'un telif haklarını Türk Tayyare Cemiyeti'ne bağışlamıştır. Cemiyet, eserin ilk basımını 1928 yılında 2 cilt hâlinde yapmıştır. Yeni Türk Harflerinin kabulünden sonra ise 1934 yılında Millî Eğitim Bakanlığı tarafından 3 cilt olarak yayımlanmıştır.
Nutuk, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş felsefesini ve Millî Mücadele'nin manasını anlamak açısından en temel kaynaklardan biridir. Eser, hem tarihsel bir belge hem de gelecek nesillere bir öğreti niteliğindedir. Atatürk, eserin sonunda yer alan "Gençliğe Hitabe" bölümüyle Türkiye Cumhuriyeti'ni Türk gençliğine emanet etmiştir.
"Bugün ulaştığımız sonuç, yüzyıllardan beri çekilen ulusal yıkımların yarattığı uyanıklığın ve bu sevgili yurdun her köşesini sulayan kanların karşılığıdır. Bu sonucu, Türk gençliğine kutsal bir armağan olarak bırakıyorum."
- Mustafa Kemal Atatürk (Nutuk'un son sözleri)